Tekst: Radosław Cieślak

Zespół Ochrony Lasu w Łopuchówku, w ostatnich tygodniach, otrzymał informacje o problemie zamierania igieł w koronach sosny zwyczajnej z terenu RDLP w Poznaniu i RDLP w Zielonej Górze oraz Wielkopolskiego Parku Narodowego. Zjawisko to jest tym bardziej niepokojące, że dotyczy co raz większej powierzchni drzewostanów. Wizje terenowe oraz badania laboratoryjne jednoznacznie wskazują, że przyczyną takiego stanu rzeczy są niekorzystne warunki atmosferyczne w okresie wiosenno-letnim oraz działalność na igłach oraz pędach drzew patogenu grzybowego Sphaeropsis sapinea, który powoduje chorobę zwaną zamieranie wierzchołków pędów sosny. Jest to jednak patogen słabości, który nie może być pierwotną przyczyną zjawiska a jedynie wtórnie odpowiedzialnym za zamieranie igieł i pędów.

Należy podkreślić, że za osłabienie drzew odpowiedzialne są przede wszystkim zjawiska abiotyczne: kilkuletnia susza, bardzo wysoka temperatura oraz nadmierna insolacja w 2015 r.

Niezmiernie ważnym będzie ciągła kontrola stanu drzewostanów, w których stwierdzono zjawisko zamierania oraz w tych, które są potencjalnie zagrożone wystąpieniem choroby, tym bardziej, że Sphaeropsis sapinea może być przyczyną powstawania sinizny w surowcu drzewnym. Należy dodać, że w osłabionych przez suszę i działalność Sphaeropsis sapinea drzewostanach, w bieżącym roku mogą wystąpić w dużej ilości wtórne szkodniki owadzie, takie jak przypłaszczek granatek Phaenops cyanea i cetyńce Tomicus sp. oraz kornik ostrozębny Ips acuminatus, który zasiedlił osłabione drzewostany już w 2015 r. na terenie południowych regionalnych dyrekcji (RDLP Wrocław, RDLP Lublin).

Fot. 1. Drzewostan sosnowy z zamierającymi drzewami. Nadleśnictwo Świebodzin. 

Fot. 2. Zamierające igły i pędy w koronach drzew. Nadleśnictwo Łopuchówko.

Fot. 3. Całkowicie zamarła korona drzewa. Nadleśnictwo Łopuchówko.

Fot. 4. Wycieki żywiczne na zamarłych pędach.

Fot. 5. Wycieki żywiczne i pyknidia Sphaeropsis sapinea na zamarłych gałęziach. Nadleśnictwo Świebodzin.

Fot. 6. Szyszki sosny zwyczajnej z pyknidami Sphaeropsis sapinea. 

Fot. 7. Pyknidia Sphaeropsis sapinea.

Fot. 8. Widoczne zamarłe łyko na gałęzi drzewa.