Tekst: Mirosław Maciąg

Zdjęcia: Małgorzata Stachowiak, Mirosław Maciag, Lidia Zmitrowicz

W bieżącym roku Nadleśnictwo Pniewy zwróciło się o pomoc w zdiagnozowaniu sprawców uszkodzeń szyszek na cennej plantacji nasiennej świerka pochodzenia białowieskiego. Podczas lustracji terenowej zaobserwowano, że wyraźne uszkodzenia dotyczą około 40 - 50% wykształconych, dojrzewających szyszek. Pobrano partię szyszek, na potrzeby analiz a pierwsze próby ich cięcia potwierdziły uszkodzenia od 20 do 100 % nasion.
Hodowla i próby krojenia potwierdziły występowanie wielu gatunków owadów. Najczęściej występującym gatunkiem był grotnik szyszkowiec (Eupithecia pini Retz.) – motyl z rodziny miernikowcowatych (Geometridae).

Fot. 1. Grotnik szyszkowiec - Eupithecia pini Retz.

Innymi, licznie stwierdzonymi gatunkami motyli były:

szyszkówka świerkóweczka (Cydia strobilella L.) z rodziny zwójkowatych (Tortricidae)

Fot. 2. Szyszkówka świerkóweczka – Cydia strobilella L. – żerujące larwy na rozciętej szyszce

szyszeń pospolity (Dioryctria abietella (Den. & Schiff.)

Fot. 3. Szyszeń pospolity - Dioryctria abietella (Den. & Schiff.) – duża larwa w centrum kadru

Fot. 4. Szyszeń pospolity - Dioryctria abietella (Den. & Schiff.) – imago wyhodowane z szyszek

oprzędzeń szyszkogryz (Assara terebrella Zinck.) z rodziny omacnicowatych (Pyralidae)

Fot. 5. Oprzędzeń szyszkogryz – Assara terebrella Zinck. – 3 szarozielone larwy z ciemniejszą tarczką tuż za głową

Ponadto, stwierdzono występowanie dwóch gatunków muchówek z rodziny pryszczarkowatych (Cecydomyidae),  kaltenbachówki świerkówki (Kaltenbachiola strobi Winn.) i plemeliówki świerkówki (Plemeliella abietina Seitn.).

Fot. 6. Kaltenbachówka świerkówka (Kaltenbachiola strobi Winn.) – larwy koloru pomarańczowego, oraz Plemeliówka świerkówka (Plemeliella abietina Seitn.) – larwy żótozielonkawej

Hodowla pozwoliła również na stwierdzenie szeregu innych nielicznie występujących gatunków owadów, które najprawdopodobniej zaliczyć można do szerokiej grupy parazytoidów.

Fot. 7. Owady z rzędu muchówek – Diptera

Fot. 8. Owady z rzędu błonkoskrzydłych - Hymenoptera

Fot. 9. Uszkodzone szyszki na drzewie

Fot. 10. Uszkodzone szyszki

Fot. 11. Uszkodzona szyszka z widocznymi ekskrementami i otworem wyjściowym